Có thể bạn quan tâm:
- Chiến thắng Ấp Bắc năm 1963 có ý nghĩa to lớn như thế nào?
- Chiến Thắng Rạch Gầm – Xoài Mút: Trận Thủy Chiến Vĩ Đại Trong Lịch Sử Việt Nam
- Chiến Thắng Bạch Đằng: Ba Trận Thủy Chiến Vĩ Đại Trong Lịch Sử Việt Nam
- Quang Trung đại phá quân Thanh trong bao nhiêu ngày? Chiến thắng thần tốc lịch sử
- Quang Trung đại phá quân Thanh vào năm nào? Chiến thắng lịch sử huy hoàng
Chiến thắng Vạn Tường Quảng Ngãi vào ngày 18 tháng 8 năm 1965 chứng tỏ lực lượng vũ trang cách mạng miền Nam đủ sức đương đầu và đánh bại quân viễn chinh Mỹ. Trận đánh này đánh dấu một bước ngoặt lịch sử quan trọng, mở đầu cho cao trào “diệt Mỹ” trên khắp chiến trường miền Nam. Bài viết dưới đây của Lịch Sử – Văn Hóa sẽ phân tích sâu về sự kiện quan trọng này và những gì nó đã chứng minh trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta.
Tổng quan về Chiến thắng Vạn Tường
Chiến thắng Vạn Tường là tên gọi trong lịch sử quân sự Việt Nam chỉ trận quyết chiến của quân Giải phóng, đánh bại cuộc hành quân “tìm diệt” của quân đội viễn chinh Mỹ mang tên “Ánh sáng sao” (Starlight) vào ngày 18/8/1965 tại thôn Vạn Tường thuộc huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Đây là trận đánh diệt Mỹ quy mô lớn đầu tiên của quân và dân miền Nam Việt Nam, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Trận đánh đã chứng minh một cách hùng hồn rằng quân giải phóng miền Nam hoàn toàn có khả năng đánh bại được quân đội Mỹ trong điều kiện chúng có mọi ưu thế tuyệt đối về binh khí và hỏa lực. Chiến thắng này được cố Tổng Bí thư Lê Duẩn ví như trận Stalingrad trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc của Liên Xô, chứng minh rằng quân phát xít Hitler không phải là không đánh được.
Bối cảnh lịch sử và nhân vật chủ chốt
Tình hình dẫn đến trận đánh Vạn Tường
Sau thất bại của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, để cứu chế độ Việt Nam Cộng hòa trước nguy cơ sụp đổ, Chính quyền Mỹ đã đưa quân viễn chinh vào tham chiến tại miền Nam Việt Nam, tiến hành chiến lược “Chiến tranh cục bộ“. Khi quân đội Mỹ và đồng minh trực tiếp tham chiến tại miền Nam, hầu như quân và dân ta chưa biết rõ chúng dùng chiến thuật gì, hiệp đồng tác chiến ra sao.
Sau chiến thắng Ba Gia (tháng 5 năm 1965), Trung đoàn 1 chủ lực Quân khu V về đóng tại Vạn Tường để củng cố, huấn luyện. Phát hiện đơn vị chủ lực ta ở cách căn cứ Chu Lai 17km, tướng Mỹ Oétxmôlen đã ra lệnh cho Sư đoàn 3 lính thủy đánh bộ – một đơn vị thiện chiến của Mỹ – mở cuộc hành quân mang tên “Ánh sáng sao” đánh vào Vạn Tường hòng tiêu diệt Trung đoàn 1.
Bối cảnh chính trị xã hội và ảnh hưởng nước ngoài
Thời điểm này, chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ đã thất bại với các trận Ấp Bắc, Bình Giã, Ba Gia. Washington buộc phải chuyển sang chiến lược “Chiến tranh cục bộ” với việc đưa quân viễn chinh Mỹ trực tiếp tham chiến. Sự thay đổi chiến lược này đã tạo ra áp lực mới cho phong trào cách mạng miền Nam.
Sự chuẩn bị chiến lược của lực lượng cách mạng
Về phía ta, Trung đoàn bộ binh 1 của Quân khu V là trung đoàn có kinh nghiệm chiến đấu, nên khi về củng cố ở Vạn Tường đã phối hợp với Đại đội 21 địa phương và lực lượng du kích xã chủ động chuẩn bị hệ thống hầm hào công sự, xây dựng phương án chiến đấu. Vạn Tường là một thôn nhỏ ven biển thuộc xã Bình Thiện, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, được giải phóng trước năm 1965 và được xây dựng thành một làng chiến đấu.
Diễn biến và bước ngoặt của trận đánh
Trận giao tranh chính và chiến thuật của hai bên
Đêm 17 tháng 8 năm 1965, 5 tàu chiến và 6 tàu đổ bộ Mỹ đậu ngoài biển bắn hàng ngàn quả đạn vào thôn An Cường, Vạn Tường tràn ngập trong lửa đạn. Sáng 18/8/1965, sau các đợt pháo kích và ném bom dữ dội, lực lượng lớn quân Mỹ gồm:
- 4 tiểu đoàn lính thủy đánh bộ
- 1 tiểu đoàn xe tăng và xe bọc thép
- 2 tiểu đoàn pháo 105 ly
- 6 tàu đổ bộ và pháo hạm
- Hàng trăm máy bay chiến đấu
Quân Mỹ ồ ạt từ 4 hướng tiến quân vào Vạn Tường với âm mưu tiêu diệt toàn bộ lực lượng của ta trong thời gian ngắn nhất. Tổng cộng, Mỹ đã huy động khoảng 8.000-9.000 quân, 70 máy bay chiến đấu, 150 trực thăng, 6 tàu đổ bộ, 5 pháo hạm và gần 50 khẩu pháo các loại cùng hàng trăm xe tăng, xe bọc thép.
Tuy có bất ngờ lúc đầu, nhưng lực lượng ta kịp thời triển khai chiến đấu theo phương án đã thống nhất. Quân ta đã nhanh chóng tổ chức sơ tán người già, trẻ em và triển khai lực lượng đánh địch. Để đối phó với hỏa lực khủng khiếp của quân Mỹ, quân ta đã bình tĩnh phối hợp chặt chẽ với dân quân du kích đánh trả.
Chiến thuật sáng tạo và thắng lợi
Các mũi tiến công của quân địch đều vấp phải hệ thống bãi mìn, hố chông, vật cản khiến đội hình địch bị dồn ứ và bị bộ đội ta vận động tới đánh hoặc dùng hỏa lực tiêu diệt. Từ chỗ bị bất ngờ, ta đã giành được thế chủ động tiến công.
Đặc biệt, với cách đánh “bám thắt lưng địch mà đánh“, một “sản phẩm” của Trung đoàn Ba Gia anh hùng đã thực hiện thành công trong trận đánh Ba Gia trước đó 3 tháng, đã khiến cho hỏa lực địch không phát huy hiệu quả.
Trận đánh kéo dài đến chiều tối ngày 18, địch bị đánh thiệt hại 4 đại đội. Lính thuỷ đánh bộ Mỹ chẳng những không hợp điểm được tại thôn Vạn Tường theo ý định ban đầu, mà còn có nguy cơ bị sa lầy, bị diệt lớn. Hải quân Mỹ pháo kích dữ dội hòng làm giảm áp lực của ta và dùng máy bay lên thẳng chở lực lượng dự bị từ hạm đội đang đậu ngoài khơi đổ xuống Vạn Tường. Ta tiếp tục tiến công cho đến khi màn đêm buông xuống thì trận đánh kết thúc.
Kết quả của trận đánh
Sau một ngày đêm chiến đấu quyết liệt, quân và dân Quảng Ngãi đã phối hợp nhịp nhàng với Trung đoàn 1, Đại đội 31 địa phương và lực lượng dân quân du kích các xã Bình Phú, Bình Trị, Bình Hoà, Bình Hải đánh bại hoàn toàn cuộc hành quân “Ánh sáng sao” của Mỹ. Cuộc hành quân “Ánh sáng sao” của Mỹ tại Vạn Tường thất bại hoàn toàn.
Kết quả cụ thể:
- Quân ta tiêu diệt 919 lính Mỹ
- Bắn cháy 22 xe tăng, xe bọc thép
- Bắn rơi 13 máy bay
- Phá hủy hoàn toàn nhiều phương tiện chiến tranh của địch
Đêm 18 rạng 19/8, lực lượng ta bí mật rút khỏi Vạn Tường an toàn.
Ý nghĩa lịch sử và di sản
Tác động chính trị và văn hóa
Chiến thắng Vạn Tường Quảng Ngãi vào ngày 18 tháng 8 năm 1965 chứng tỏ những điều quan trọng sau:
- Chứng tỏ lực lượng vũ trang cách mạng miền Nam đủ sức đương đầu và đánh bại quân viễn chinh Mỹ. Đây là minh chứng hùng hồn rằng quân dân miền Nam hoàn toàn có khả năng đánh bại chiến lược “chiến tranh cục bộ” của Mỹ.
- Mở đầu cho cao trào “diệt Mỹ”, tương tự như chiến thắng Ấp Bắc đã mở đầu cho cao trào “diệt ngụy”. Từ trận đánh Vạn Tường, toàn miền Nam dấy lên phong trào “Tìm Mỹ mà đánh”, “Tìm ngụy mà diệt”; hình thành những vành đai diệt Mỹ như ở Hòa Vang (Đà Nẵng), Chu Lai, Núi Thành (Quảng Nam), Củ Chi (Sài Gòn).
- Khẳng định quân và dân ta có khả năng đánh bại hoàn toàn giặc Mỹ xâm lăng, dù chúng có thể đông quân, hùng hậu về vũ khí trang bị và khả năng cơ động nhanh. Đó là một đòn đánh phủ đầu rất oanh liệt, giáng vào lính thuỷ đánh bộ Mỹ – một binh chủng được xem là ưu tú nhất của quân đội Mỹ lúc bấy giờ.
- Thể hiện sự nhạy bén trong nghệ thuật chỉ huy, điều hành chiến dịch của Bộ Tư lệnh Quân khu V; tinh thần chiến đấu, phục vụ chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, mưu trí, sáng tạo của cán bộ, chiến sỹ và nhân dân Quảng Ngãi.
Bài học lịch sử và ý nghĩa đến ngày nay
Chiến thắng Vạn Tường đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu về nghệ thuật quân sự Việt Nam. Trong đó nổi bật nhất là:
- Bài học về phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân và sự kết hợp tác chiến giữa bộ đội chủ lực và lực lượng vũ trang địa phương.
- Bài học về kết hợp giữa tiến công tiêu diệt địch của lực lượng vũ trang với nổi dậy của quần chúng giành quyền làm chủ; giữa tiêu diệt chủ lực địch với chống phá “bình định”.
- Bài học về nghệ thuật quân sự trước sự áp đảo về mọi mặt của khí tài, hỏa lực của quân đội Mỹ. Đặc biệt, cách đánh “bám thắt lưng địch mà đánh” đã trở thành một chiến thuật hiệu quả để vô hiệu hóa ưu thế hỏa lực của địch.
Đến ngày nay, chiến thắng Vạn Tường vẫn giữ nguyên giá trị như một minh chứng cho ý chí quật cường và trí tuệ sáng tạo của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù có sức mạnh quân sự vượt trội.
Ảnh hưởng lâu dài đến bản sắc dân tộc
Chiến thắng Vạn Tường cũng như nhiều chiến thắng khác trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã góp phần tạo nên niềm tự hào dân tộc và khẳng định bản sắc Việt Nam. Nó củng cố niềm tin của quân dân ta vào khả năng chiến thắng kẻ thù xâm lược dù kẻ địch có vũ khí hiện đại và số lượng đông đảo đến đâu.
Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn đánh giá: “Nếu trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc của Liên Xô, trận Stalingrad là một bước ngoặt chứng minh quân phát xít Hitler không phải là không đánh được, thì chúng ta cũng có thể coi trận Vạn Tường là một bước ngoặt chứng minh một cách hùng hồn rằng quân giải phóng miền Nam hoàn toàn có khả năng đánh bại được quân đội Mỹ trong điều kiện chúng có mọi ưu thế tuyệt đối về binh khí và hỏa lực so với quân giải phóng”.
Di tích, lễ hội và công tác bảo tồn
Di tích quốc gia và địa điểm tham quan
Di tích Chiến thắng Vạn Tường, nằm ở xóm Lộc Tự Đông, thôn 3, xã Bình Hòa (Bình Sơn), đã được công nhận là di tích lịch sử quốc gia. Tại đây, một đoạn chiến hào được phục dựng, cạnh đó là xác chiếc xe tăng M48 của quân đội Mỹ bị quân ta tiêu diệt – minh chứng sống động cho sự khác biệt giữa ta và địch trong trận đánh lịch sử này.
Hoạt động kỷ niệm và thực hành văn hóa địa phương
Hàng năm, vào dịp kỷ niệm ngày 18/8, nhiều hoạt động kỷ niệm được tổ chức tại di tích Chiến thắng Vạn Tường và trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi nhằm ôn lại truyền thống cách mạng và giáo dục thế hệ trẻ về tinh thần yêu nước. Các hoạt động này bao gồm lễ dâng hương tưởng niệm, triển lãm, hội thảo và các chương trình nghệ thuật.
Giá trị giáo dục và bảo vệ di sản
Di tích Chiến thắng Vạn Tường có giá trị giáo dục lịch sử to lớn, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và những hy sinh của thế hệ cha anh. Từ năm 2023, Vạn Tường cũng được định hướng xây dựng thành đô thị công nghiệp – dịch vụ hiện đại, vừa phát triển kinh tế vừa gìn giữ, phát huy giá trị lịch sử và văn hóa của vùng đất anh hùng này.
Trang web lichsuvanhoa.com khuyến khích độc giả quan tâm đến lịch sử dân tộc hãy đến thăm di tích Chiến thắng Vạn Tường để cảm nhận không khí của một thời hào hùng và hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa của chiến thắng lịch sử này.
Kết luận
Chiến thắng Vạn Tường Quảng Ngãi vào ngày 18 tháng 8 năm 1965 chứng tỏ lực lượng vũ trang cách mạng miền Nam đủ sức đương đầu và đánh bại quân viễn chinh Mỹ ngay từ những trận đánh đầu tiên. Trận đánh không chỉ là một chiến thắng quân sự mà còn là một chiến thắng về tinh thần, mở ra một giai đoạn mới trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước – giai đoạn “tìm Mỹ mà đánh, lùng ngụy mà diệt”.
Chiến thắng Vạn Tường đã đi vào lịch sử dân tộc như một mốc son chói lọi, phản ánh khí thế cách mạng tiến công, sự mưu trí, kiên cường, dũng cảm và tinh thần đoàn kết chiến đấu của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược.
Từ góc độ nghệ thuật quân sự, chiến thắng này đã để lại những bài học quý báu về phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, về sự kết hợp giữa lực lượng chủ lực và lực lượng địa phương, và đặc biệt là về khả năng đánh bại một đối thủ mạnh hơn mình nhiều lần về vũ khí, trang bị và quân số.
Đến nay, Chiến thắng Vạn Tường vẫn là niềm tự hào của quân và dân Quảng Ngãi nói riêng và của dân tộc Việt Nam nói chung – một minh chứng hùng hồn cho truyền thống yêu nước và tinh thần bất khuất của người Việt Nam trong công cuộc bảo vệ chủ quyền và xây dựng đất nước.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao Chiến thắng Vạn Tường lại có ảnh hưởng lớn đến cuộc kháng chiến chống Mỹ?
Chiến thắng Vạn Tường có ảnh hưởng lớn vì đây là trận đánh quy mô lớn đầu tiên giữa quân giải phóng và quân đội viễn chinh Mỹ, chứng minh quân dân miền Nam có khả năng đánh bại quân Mỹ dù họ có ưu thế về vũ khí, trang bị và số lượng. Chiến thắng này đã mở đầu cao trào “diệt Mỹ” trên khắp miền Nam, tạo niềm tin và động lực lớn cho cuộc kháng chiến.
Vai trò của Trung đoàn 1 chủ lực Quân khu V trong trận đánh Vạn Tường là gì?
Trung đoàn 1 chủ lực Quân khu V đóng vai trò chủ đạo trong trận đánh Vạn Tường. Đây là trung đoàn có nhiều kinh nghiệm chiến đấu, đã phối hợp với đơn vị địa phương và dân quân du kích chuẩn bị hệ thống phòng thủ, bố trí công sự chiến đấu. Trong trận đánh, Trung đoàn 1 đã vận dụng linh hoạt các chiến thuật như “bám thắt lưng địch mà đánh”, kết hợp với các đòn đánh táo bạo để đánh bại cuộc tấn công của quân Mỹ.
Ngày nay du khách có thể tham quan di tích Chiến thắng Vạn Tường không?
Có, du khách hoàn toàn có thể tham quan Di tích Chiến thắng Vạn Tường nằm ở xóm Lộc Tự Đông, thôn 3, xã Bình Hòa, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Tại đây, du khách sẽ được tham quan đoạn chiến hào được phục dựng, xác xe tăng M48 của quân đội Mỹ bị bắn hạ và tìm hiểu thêm về diễn biến của trận đánh lịch sử này.
Có những tài liệu và hiện vật gì được bảo tồn liên quan đến Chiến thắng Vạn Tường?
Tại Di tích Chiến thắng Vạn Tường và Bảo tàng tỉnh Quảng Ngãi, nhiều tài liệu, hiện vật liên quan đến trận đánh đã được bảo tồn như: vũ khí, mảnh đạn, ảnh tư liệu, bản đồ chiến trận, nhật ký chiến đấu của các đơn vị tham gia trận đánh, xác xe tăng M48 của Mỹ. Ngoài ra, còn có các công trình nghiên cứu, sách báo, hồi ký của những người trực tiếp tham gia trận đánh.
Chiến thắng Vạn Tường đã ảnh hưởng như thế nào đến Việt Nam hiện đại?
Chiến thắng Vạn Tường, cùng với nhiều chiến thắng khác trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đã góp phần quan trọng vào thắng lợi cuối cùng năm 1975, đưa đến sự thống nhất đất nước. Đối với Việt Nam hiện đại, trận đánh này là một phần của bản sắc dân tộc, là biểu tượng của tinh thần độc lập, tự chủ và khả năng vượt qua mọi khó khăn, thách thức. Bài học về đoàn kết, sáng tạo và ý chí quật cường từ Chiến thắng Vạn Tường vẫn có giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.
Để lại một bình luận