Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên là tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam, được thành lập vào năm 1925 do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập. Hội ra đời trong bối cảnh phong trào yêu nước chống thực dân Pháp của nhân dân ta đang phát triển mạnh mẽ. Mục tiêu của Hội là truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, đoàn kết và tổ chức lực lượng thanh niên yêu nước, chuẩn bị cho sự ra đời của một đảng vô sản ở Việt Nam.

Ngay từ khi mới thành lập, Hội đã nhận thức sâu sắc vai trò quan trọng của báo chí cách mạng trong việc tuyên truyền, giáo dục và vận động quần chúng. Báo chí là công cụ đắc lực để truyền tải đường lối, quan điểm của tổ chức cách mạng đến với đông đảo nhân dân, thức tỉnh và cổ vũ tinh thần đấu tranh. Đồng thời, báo chí cũng là diễn đàn để trao đổi, thảo luận các vấn đề lý luận và thực tiễn của cách mạng Việt Nam.

Chính vì vậy, ngay sau khi thành lập, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã ra sức xây dựng hệ thống báo chí của mình. Tờ báo tiêu biểu và quan trọng nhất của Hội chính là báo Thanh Niên, được coi là cơ quan ngôn luận chính thức của tổ chức. Vậy báo Thanh Niên có vai trò và ý nghĩa như thế nào trong lịch sử cách mạng nước ta? Mời các bạn cùng tìm hiểu và khám phá qua bài viết dưới đây.

Thành lập và mục tiêu của báo Thanh Niên

Báo Thanh Niên được thành lập vào tháng 6/1925, chỉ một tháng sau khi Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ra đời. Người trực tiếp sáng lập và chỉ đạo tờ báo là lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Khi đó, Người đang hoạt động ở Quảng Châu, Trung Quốc và sử dụng bí danh Lý Thụy.

Lý do Nguyễn Ái Quốc lựa chọn Quảng Châu để xuất bản báo Thanh Niên là vì nơi đây có nhiều thuận lợi. Quảng Châu là một thành phố cảng nằm ở miền Nam Trung Quốc, gần biên giới Việt Nam, có quan hệ mật thiết với Đông Dương. Đây cũng là nơi tập trung đông đảo thanh niên yêu nước Việt Nam sang học tập, làm việc và hoạt động cách mạng. Hơn nữa, chính quyền Trung Quốc lúc bấy giờ khá cởi mở, ít kiểm duyệt báo chí hơn so với chính quyền thực dân ở Việt Nam.

Mục tiêu của báo Thanh Niên được Nguyễn Ái Quốc xác định rõ ràng ngay từ số đầu tiên:

“Báo Thanh Niên ra đời nhằm mục đích:

• Làm cho các bạn thanh niên Việt Nam hiểu rõ tình hình thế giới và tình hình trong nước.
• Giải thích cho các bạn hiểu những vấn đề cách mệnh.
• Nêu cao tinh thần yêu nước và chí khí cách mệnh của thanh niên.
• Thống nhất tư tưởng và hành động của thanh niên để kết thành một lực lượng hùng hậu trong công cuộc giải phóng dân tộc.”

Như vậy, mục tiêu của báo Thanh Niên là tuyên truyền giác ngộ giai cấp và lý tưởng cách mạng cho thanh niên, đoàn kết và tổ chức thanh niên thành một lực lượng chính trị tiên phong. Qua đó, báo góp phần chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam sau này.

Nội dung và hình thức của báo

Về nội dung, báo Thanh Niên chủ yếu đề cập đến các vấn đề lý luận và thực tiễn của cách mạng Việt Nam dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác-Lênin. Báo giới thiệu và phổ biến một cách sinh động, dễ hiểu những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin như học thuyết giá trị thặng dư, học thuyết đấu tranh giai cấp, học thuyết về đảng vô sản… Đồng thời, báo cũng vận dụng sáng tạo những lý luận đó vào thực tiễn Việt Nam, chỉ ra con đường cách mạng giải phóng dân tộc đúng đắn.

Bên cạnh những bài viết lý luận, báo Thanh Niên còn đăng tải nhiều tin tức, phóng sự phản ánh sinh động tình hình thế giới và trong nước. Báo lên án chính sách cai trị tàn bạo của thực dân Pháp, phê phán những hủ tục lạc hậu trong xã hội, đồng thời ca ngợi những tấm gương anh hùng cách mạng. Các chuyên mục phong phú như “Thư tín”, “Hỏi đáp”, “Văn nghệ” cũng được báo chú trọng nhằm thu hút và giáo dục bạn đọc.

Về hình thức, báo Thanh Niên có format khổ nhỏ, khoảng 13×19 cm, dày khoảng 70 trang, in trên giấy trắng. Báo xuất bản định kỳ mỗi tháng một số vào ngày mồng 5. Lối viết của báo rất trong sáng, mạch lạc, dễ hiểu, phù hợp với trình độ của đông đảo thanh niên và quần chúng lao động. Nhiều bài viết có lối hành văn hóm hỉnh, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao.

Hầu hết các bài viết trên báo Thanh Niên đều do Nguyễn Ái Quốc trực tiếp viết hoặc chỉ đạo nội dung. Người sử dụng nhiều bút danh khác nhau như Lý Thụy, Trần Lập Đức, Thái Sinh… Ngoài ra, báo cũng có sự cộng tác của nhiều cây bút cách mạng khác như Trịnh Đình Cửu, Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu…

Vai trò của báo Thanh Niên

Báo Thanh Niên đã đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với phong trào cách mạng Việt Nam trong giai đoạn 1925-1930:

Thứ nhất, báo là công cụ tuyên truyền hữu hiệu nhất để truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin và đường lối cách mạng vô sản vào Việt Nam. Thông qua báo, Nguyễn Ái Quốc đã giới thiệu và giải thích một cách sinh động, cụ thể những nguyên lý của chủ nghĩa Mác cho đông đảo thanh niên và nhân dân lao động. Báo góp phần quan trọng vào việc xây dựng một hệ tư tưởng khoa học và tiến bộ, chấm dứt sự lẫn lộn và pha tạp về tư tưởng trong phong trào yêu nước trước đó.

Thứ hai, báo Thanh Niên là trung tâm đào tạo và bồi dưỡng lớp cán bộ cách mạng đầu tiên của nước ta. Nhiều thanh niên yêu nước đã được thức tỉnh và giác ngộ nhờ đọc báo, từ đó trở thành hạt nhân nòng cốt cho các phong trào quần chúng và tổ chức cách mạng. Tiêu biểu như Trần Phú, Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập… đều là những cán bộ được rèn luyện qua báo Thanh Niên và sau này trở thành lãnh đạo cao cấp của Đảng.

Thứ ba, báo là cầu nối quan trọng để kết nối các tổ chức cách mạng trong và ngoài nước. Thông qua mạng lưới phát hành và trao đổi bí mật, báo Thanh Niên đã vươn tới nhiều địa phương trong cả nước, tạo mối liên hệ giữa các tổ chức yêu nước và cộng sản ở Bắc, Trung, Nam. Báo cũng giúp cho Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ở hải ngoại và trong nước thống nhất về đường lối và hành động.

Ảnh hưởng của báo Thanh Niên

Sự ra đời và phát triển của báo Thanh Niên đã tác động sâu sắc đến phong trào cách mạng Việt Nam, đặc biệt là phong trào thanh niên và công nhân. Báo đã góp phần thổi bùng lên cao trào đấu tranh yêu nước chống thực dân Pháp trên khắp cả nước, tiêu biểu là phong trào đấu tranh của thanh niên, học sinh, trí thức giai đoạn 1925-1926, phong trào công nhân Ba Son, phong trào nông dân Cao Lao Hạ…

Nhờ ảnh hưởng của báo Thanh Niên, hàng trăm tổ chức cách mạng và cơ sở nòng cốt của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã được thành lập ở khắp Bắc Kỳ, Trung Kỳ và cả Lào, Thái Lan. Nhiều tổ chức quần chúng như công hội, nông hội, phụ nữ, thanh niên cũng ra đời, tạo thành một mạng lưới liên hoàn rộng khắp. Báo đã thực sự trở thành một trung tâm lãnh đạo tinh thần và hành động cho phong trào cách mạng cả nước.

Quan trọng hơn, báo Thanh Niên đã chuẩn bị những điều kiện cần thiết về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự hình thành Đảng Cộng sản Việt Nam. Báo đã truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, xây dựng một đội ngũ cán bộ cốt cán, tạo cơ sở quần chúng rộng rãi. Nhiều cán bộ lãnh đạo của Đảng sau này như Trần Phú, Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập đều xuất thân từ báo Thanh Niên. Chính vì vậy, Nguyễn Ái Quốc đã khẳng định: “Không có báo Thanh Niên thì những điều kiện thành lập Đảng chưa chín muồi”.

Kết luận

Báo Thanh Niên, cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, là tờ báo cách mạng đầu tiên ở Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc sáng lập và chỉ đạo. Ra đời trong bối cảnh phong trào yêu nước đang phát triển mạnh mẽ, báo đã đóng vai trò tiên phong trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, đoàn kết và tổ chức lực lượng thanh niên, công nhân, nông dân, trí thức thành một khối thống nhất.

Tuy chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn (1925-1930), nhưng báo Thanh Niên đã để lại những dấu ấn vô cùng sâu đậm trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Báo đã góp phần quan trọng vào việc chấm dứt tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước đầu thế kỷ 20, mở ra một thời kỳ mới cho cách mạng nước ta với sự lãnh đạo của giai cấp công nhân và chủ nghĩa Mác-Lênin.

Ngày nay, khi nghiên cứu về lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, chúng ta không thể không nhắc đến báo Thanh Niên với tư cách là một mốc son chói lọi. Những bài học và kinh nghiệm quý báu từ quá trình ra đời và phát triển của tờ báo vẫn còn nguyên giá trị đối với công tác báo chí, tuyên truyền của Đảng ta trong giai đoạn cách mạng mới. Đó là bài học về sự gắn bó máu thịt giữa báo chí cách mạng với nhân dân, về tinh thần chiến đấu bất khuất vì lý tưởng cao đẹp, về nghệ thuật tuyên truyền sinh động, hấp dẫn và thuyết phục.

Tìm hiểu về báo Thanh Niên, chúng ta càng thêm tri ân và biết ơn công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh – Người sáng lập và định hướng cho nền báo chí cách mạng Việt Nam. Người đã dày công vun trồng và chăm bón cho cây đại thụ báo chí cách mạng từ những mầm mống đầu tiên, trong đó có báo Thanh Niên. Nhờ đó mà ngày nay chúng ta có một nền báo chí cách mạng vững mạnh, đi đầu trên mặt trận tư tưởng văn hóa, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Lịch Sử - Văn Hóa

Kho tàng Lịch sử và Văn hóa: Khám phá di sản văn hóa và sự phát triển lịch sử.