Diễn biến chi tiết của Cách mạng Tháng Tám năm 1945

Chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa

Ngay sau khi ra đời (1930), Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định con đường cứu nước đúng đắn là con đường cách mạng vô sản, kết hợp nhiệm vụ chống đế quốc và phong kiến để giành độc lập dân tộc và người cày có ruộng. Để chuẩn bị lực lượng cho cuộc cách mạng, Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta tiến hành các phong trào đấu tranh như phong trào dân chủ 1936-1939, phong trào chống Pháp – chống Nhật trong những năm Chiến tranh thế giới thứ hai.

Đặc biệt, sau khi Nhật Bản đảo chính Pháp (9/3/1945), Đảng ta chủ trương thành lập Việt Minh (Việt Nam Độc lập Đồng minh) để tập hợp mọi lực lượng yêu nước đấu tranh giành độc lập. Dưới sự lãnh đạo của Việt Minh, phong trào cách mạng bùng nổ mạnh mẽ khắp cả nước. Hàng triệu quần chúng được giác ngộ, tham gia các tổ chức cứu quốc như Thanh niên Tiền phong, Phụ nữ Cứu quốc, Nông dân Cứu quốc… Nhiều cuộc biểu tình, đấu tranh chính trị nổ ra ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn… tạo thế và lực cho cuộc khởi nghĩa.

Đọc thêm Diễn biến và kết quả của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40

Bên cạnh việc tổ chức và động viên quần chúng, Đảng và Việt Minh còn chú trọng xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng. Nhiều đội tự vệ, du kích được thành lập ở khắp các địa phương. Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã trở thành nòng cốt cho lực lượng vũ trang sau này. Các chiến khu, căn cứ địa cách mạng được xây dựng ở Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên… làm hậu phương vững chắc cho lực lượng vũ trang hoạt động.

Như vậy, trước khi Cách mạng tháng Tám nổ ra, Đảng và Việt Minh đã tích cực chuẩn bị lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang, tạo thế và lực cho cuộc Tổng khởi nghĩa. Sự chuẩn bị chu đáo và kỹ lưỡng đó là một trong những nhân tố quan trọng quyết định thắng lợi của cách mạng.

Thời cơ và quyết định khởi nghĩa

Ngày 6/8/1945, Mỹ ném bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản, buộc Nhật phải đầu hàng Đồng minh vô điều kiện. Sự kiện trọng đại này đã tạo ra thời cơ “ngàn năm có một” cho cách mạng Việt Nam bùng nổ.

Trước tình hình đó, ngày 13/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang) do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì đã quyết định phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước, trước khi quân Đồng minh vào Việt Nam. Hội nghị chủ trương kết hợp khởi nghĩa từng phần với tổng khởi nghĩa, kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, kiên quyết giành cho được chính quyền trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương.

Ngay sau Hội nghị, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc được thành lập do đồng chí Trường Chinh làm Chủ tịch. Quân Giải phóng được đổi tên thành Việt Nam Giải phóng quân. Chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” được gửi đi khắp nơi, hướng dẫn nhân dân đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền. Khẩu hiệu “Dù Pháp, Nhật còn một tên, ta cũng đánh” được phát động, thể hiện quyết tâm sắt đá của Đảng và nhân dân ta.

Như vậy, Đảng ta đã nắm bắt đúng thời cơ, đưa ra quyết định táo bạo và sáng suốt là phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Quyết định đó phù hợp với nguyện vọng của toàn dân tộc, thể hiện tầm nhìn chiến lược và bản lĩnh chính trị của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bối cảnh “thời cuộc đổi thay như gió”.

Đọc thêm Những khó khăn mà nước ta phải đối mặt sau Cách mạng Tháng Tám

Diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Việt Minh, cuộc Tổng khởi nghĩa đã diễn ra nhanh chóng và thắng lợi trên phạm vi cả nước. Khởi đầu là cuộc khởi nghĩa từng phần ở Hà Nội vào ngày 19/8/1945. Hàng vạn quần chúng đã nổi dậy biểu tình, chiếm các công sở, bắt giữ tên Thống sứ Bắc Kỳ. Chính quyền thực dân ở thủ đô Hà Nội sụp đổ hoàn toàn.

Cũng trong ngày 19/8, khởi nghĩa nổ ra ở nhiều tỉnh thành khác như Hải Phòng, Nam Định, Hà Đông, Hải Dương, Hà Nam, Ninh Bình… Quần chúng nhân dân đã đập phá kho thóc của Nhật, chia của cho dân nghèo, bắt giữ các tên quan lại tay sai. Nhiều đơn vị giải phóng quân đã tham gia phối hợp với nhân dân nổi dậy.

Đỉnh cao của cuộc Tổng khởi nghĩa là sự kiện giành chính quyền ở Hà Nội, Huế và Sài Gòn trong những ngày 19-25/8/1945. Tại Hà Nội, ngày 19/8, Ủy ban khởi nghĩa thành phố do Lê Đức Thọ làm Chủ tịch đã lãnh đạo nhân dân chiếm Bắc Bộ phủ, bắt Thống sứ Pháp. Ngày 20/8, Ủy ban Dân tộc Giải phóng Trung Bộ do Tôn Quang Phiệt làm Chủ tịch đã lãnh đạo nhân dân Huế nổi dậy, bao vây dinh Khâm sứ, buộc Khâm sứ Pháp đầu hàng. Tại Sài Gòn, ngày 25/8, hàng chục vạn quần chúng biểu tình, chiếm Dinh Thống Nhất, bắt giam Thống đốc Nam Kỳ. Chính quyền cách mạng được thành lập ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam.

Chỉ trong vòng nửa tháng, cuộc Tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn trên phạm vi cả nước. Ngày 28/8, Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu ra mắt quốc dân. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm thời đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Kể từ đó, nước Việt Nam đã trở thành một quốc gia độc lập, tự do, nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình.

Kết quả của Cách mạng Tháng Tám

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi đã đem lại những kết quả to lớn và toàn diện cho dân tộc Việt Nam:

Thứ nhất, nước Việt Nam đã thoát khỏi ách thống trị của thực dân, giành được độc lập, tự do sau gần 100 năm nô lệ. Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á đã được thành lập, mở ra kỷ nguyên mới cho đất nước – kỷ nguyên của độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Đọc thêm 【Giải Đáp】Việt Cộng và Việt Minh khác nhau như thế nào?

Thứ hai, các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là công nhân, nông dân đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội. Các quyền tự do, dân chủ của nhân dân được đảm bảo. Chế độ lao tù, áp bức bóc lột được xóa bỏ. Ruộng đất được chia lại cho nông dân. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân từng bước được cải thiện.

Thứ ba, Cách mạng tháng Tám đã mở ra triển vọng phát triển mới cho đất nước trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ của cách mạng không chỉ là giải phóng dân tộc mà còn là xây dựng một xã hội mới, tiến bộ hơn, văn minh hơn cho nhân dân lao động. Việc thành lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã tạo tiền đề quan trọng để tiến hành công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thứ tư, thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới, nhất là ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Nó chứng minh một chân lý lớn của thời đại: một dân tộc dù nhỏ bé nhưng đoàn kết và đấu tranh kiên cường dưới sự lãnh đạo của một đảng cộng sản chân chính thì hoàn toàn có thể đánh bại các thế lực đế quốc hùng mạnh, giành lấy độc lập và tự do cho mình.

Kết luận

Tóm lại, Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một sự kiện trọng đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Thắng lợi của cách mạng đã chứng tỏ sự lãnh đạo đúng đắn và sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, khẳng định sức mạnh to lớn của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Ngày nay, khi tìm hiểu về quá trình cách mạng của dân tộc, chúng ta càng thêm tri ân và biết ơn công lao to lớn của các thế hệ cha anh đi trước. Các thế hệ hôm nay cần ra sức học tập, lao động và cống hiến để xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với sự hy sinh xương máu của các anh hùng, liệt sĩ.

Đồng thời, chúng ta cũng cần khám phá và vận dụng những bài học quý báu từ thắng lợi của Cách mạng tháng Tám vào sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay. Đó là bài học về sự lãnh đạo của Đảng, về khối đại đoàn kết toàn dân tộc, về tinh thần yêu nước và ý chí tự lực, tự cường. Có như vậy, chúng ta mới hoàn thành được ước nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ cách mạng đi trước là xây dựng một nước Việt Nam “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như Bác hằng mong ước.

Chia sẻ nội dung này: