Đầu thế kỷ 20, phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân ta đã diễn ra sôi nổi với sự ra đời của nhiều tổ chức cách mạng. Trong số đó, Hội Duy Tân do nhà yêu nước Phan Bội Châu sáng lập năm 1904 nổi lên như một tổ chức tiêu biểu với những chủ trương tiến bộ, đóng góp quan trọng vào công cuộc giải phóng dân tộc.

Bối cảnh ra đời của Hội Duy Tân

Cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, thực dân Pháp đã thiết lập xong bộ máy cai trị trên toàn Việt Nam. Chúng thi hành nhiều chính sách vơ vét, bóc lột, đàn áp dã man phong trào yêu nước của nhân dân ta. Trước tình hình đó:

• Các sĩ phu yêu nước như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng đã manh nha ý thức về con đường cứu nước mới.
• Năm 1904, sau chuyến đi thăm Nhật Bản, Phan Bội Châu quyết tâm thành lập một tổ chức để đoàn kết lực lượng yêu nước.
• Tháng 5/1904, tại Quảng Nam, Phan Bội Châu cùng các đồng chí thành lập Hội Duy Tân với mục tiêu đánh đuổi giặc Pháp, giành độc lập dân tộc.

Sự ra đời của Hội Duy Tân đánh dấu bước phát triển mới của phong trào yêu nước Việt Nam đầu thế kỷ 20, mở ra một giai đoạn đấu tranh mới.

Chủ trương của Hội Duy Tân

Ngay từ khi thành lập, Hội Duy Tân đã đề ra những chủ trương mang tính cách mạng, tiến bộ, phù hợp với nguyện vọng của dân tộc lúc bấy giờ:

• Chủ trương số 1: Đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập cho Tổ quốc. Đây là mục tiêu hàng đầu, xuyên suốt của Hội Duy Tân.
• Chủ trương số 2: Sau khi giành được độc lập, Hội Duy Tân sẽ xây dựng một chính thể quân chủ lập hiến, chứ không phải quân chủ chuyên chế, cộng hòa hay dân chủ.

Có thể thấy, các chủ trương của Hội Duy Tân thể hiện khát vọng độc lập tự do và tinh thần dân tộc. Tuy lựa chọn hình thức chính thể quân chủ lập hiến nhưng đó đã là một bước tiến lớn so với tư tưởng bảo hoàng trước đó.

Các hoạt động chính của Hội Duy Tân

Để hiện thực hóa các chủ trương đề ra, Hội Duy Tân đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực như:

• Mở các lớp dạy chữ quốc ngữ, truyền bá tư tưởng yêu nước, kêu gọi đồng bào đứng lên chống Pháp.
• Tổ chức phong trào “Đông Du” (1905-1908): Gửi nhiều thanh niên sang Nhật học tập, tiếp thu kiến thức để trở về nước đấu tranh.
• Vận động nhân dân quyên góp, mua sắm vũ khí, chuẩn bị lực lượng để khởi nghĩa vũ trang.
• Liên lạc, hợp tác với các tổ chức yêu nước trong nước và ngoài nước để tranh thủ sự ủng hộ.

Các hoạt động sôi nổi của Hội Duy Tân đã góp phần thức tỉnh, cổ vũ tinh thần yêu nước của nhân dân, tạo tiền đề cho các phong trào đấu tranh sau này.

Ý nghĩa lịch sử của Hội Duy Tân

Sự ra đời và hoạt động của Hội Duy Tân có ý nghĩa to lớn đối với lịch sử cách mạng Việt Nam đầu thế kỷ 20:

• Hội là tổ chức yêu nước có quy mô lớn, hoạt động rộng khắp cả nước, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.
• Các chủ trương, hoạt động của Hội thể hiện sự chuyển biến mạnh mẽ về tư tưởng cứu nước, từ bảo hoàng sang khuynh hướng cách mạng dân chủ tư sản.
• Hội đã đào tạo, bồi dưỡng nhiều nhân tài cho phong trào yêu nước như Phan Chu Trinh, Trần Quý Cáp, Đặng Thái Thân…
• Thất bại của Hội Duy Tân để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý cho thế hệ sau về đường lối cách mạng, phương pháp đấu tranh.

Tuy Hội Duy Tân bị thực dân Pháp đàn áp và tan rã từ năm 1908, nhưng tinh thần và chủ trương của Hội vẫn sống mãi, trở thành ngọn cờ tiếp sức cho các thế hệ yêu nước tiếp nối sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Kết luận

Hội Duy Tân do nhà yêu nước Phan Bội Châu sáng lập năm 1904 là một tổ chức tiêu biểu cho phong trào giải phóng dân tộc đầu thế kỷ 20. Với chủ trương đánh đuổi giặc Pháp, giành độc lập và xây dựng chế độ quân chủ lập hiến tiến bộ, Hội đã có những đóng góp to lớn, đưa phong trào yêu nước Việt Nam phát triển lên một tầm cao mới.

Dù chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, nhưng Hội Duy Tân vẫn mãi là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, là ngọn đuốc soi đường cho các thế hệ mai sau. Tìm hiểu về Hội Duy Tân, chúng ta càng thêm trân trọng và biết ơn công lao to lớn của các bậc tiền nhân đã hy sinh vì nền độc lập tự do của Tổ quốc.

Lịch Sử - Văn Hóa

Kho tàng Lịch sử và Văn hóa: Khám phá di sản văn hóa và sự phát triển lịch sử.