Phong trào Cần Vương cuối thế kỉ XIX ở Việt Nam bùng nổ sau khi nào?

Bối cảnh dẫn đến sự bùng nổ của phong trào Cần Vương

Sau khi ký kết Hiệp ước Hác-măng (1883) và Patơnốt (1884), thực dân Pháp đã hoàn thành về cơ bản việc xâm chiếm Việt Nam, thiết lập chế độ bảo hộ ở Bắc Kỳ và Trung Kỳ. Trước tình hình đó, phái chủ chiến trong triều đình Huế do Tôn Thất Thuyết đứng đầu đã quyết định hành động:

Phế truất các vua thân Pháp, đưa vua Hàm Nghi lên ngôi.
Bí mật xây dựng sơn phòng, tích trữ lương thực, vũ khí để chuẩn bị khởi nghĩa.
Đêm 4 rạng sáng 5/7/1885, phái chủ chiến tấn công quân Pháp ở kinh thành Huế nhưng thất bại.
Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi rút lui ra sơn phòng Tân Sở (Quảng Trị).

Đọc thêm So sánh phong trào Cần Vương và khởi nghĩa Yên Thế

Từ căn cứ Tân Sở, ngày 13/7/1885, Tôn Thất Thuyết đã nhân danh vua Hàm Nghi hạ chiếu Cần Vương, kêu gọi sĩ phu, nhân dân cả nước đứng lên đánh Pháp, cứu nước. Hưởng ứng chiếu Cần Vương, phong trào Cần Vương đã bùng nổ mạnh mẽ trên khắp cả nước.

Diễn biến của phong trào Cần Vương

Phong trào Cần Vương diễn ra sôi nổi, dai dẳng suốt 12 năm (1885-1896), trải qua 2 giai đoạn chính:

Giai đoạn 1 (1885-1888)

Ngay sau khi chiếu Cần Vương được ban bố, phong trào Cần Vương đã nổ ra mạnh mẽ trên phạm vi cả nước, đặc biệt là ở Trung Kỳ và Bắc Kỳ:

Hàng loạt các cuộc khởi nghĩa nổ ra ở Quảng Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Thanh Hóa, Nghệ An…
Các cuộc khởi nghĩa có quy mô nhỏ, lực lượng tham gia chủ yếu là nông dân và sĩ phu yêu nước.
Vũ khí thô sơ, thiếu đạn dược, lương thực. Hình thức đấu tranh chủ yếu là đánh du kích.

Mặc dù các cuộc khởi nghĩa đều bị thực dân Pháp đàn áp dã man, nhưng đã thể hiện ý chí quật cường và lòng yêu nước nồng nàn của nhân dân ta.

Giai đoạn 2 (1888-1896)

Bước sang giai đoạn 2, phong trào Cần Vương tập trung vào các cuộc khởi nghĩa lớn, có tổ chức và lãnh đạo, chủ yếu ở Bắc Kỳ và Bắc Trung Kỳ:

Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1896) do Phan Đình Phùng lãnh đạo.
Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) do Đinh Công Tráng chỉ huy.
Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892) do Nguyễn Thiện Thuật cầm đầu.
Phong trào Yên Thế (1884-1913) của Hoàng Hoa Thám.

Đọc thêm Ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Hương Khê

Các cuộc khởi nghĩa này đều xây dựng căn cứ địa vững chắc, lực lượng đông đảo, có vũ khí trang bị tốt hơn. Cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng ác liệt và anh dũng, gây cho kẻ thù nhiều thiệt hại nặng nề.

Tuy nhiên, do sự chênh lệch về lực lượng và vũ khí, cùng với chính sách khủng bố, chiêu dụ của Pháp, các cuộc khởi nghĩa cuối cùng đều thất bại, phong trào Cần Vương dần đi đến tàn lụi vào cuối thế kỷ XIX.

Ý nghĩa lịch sử của phong trào Cần Vương

Mặc dù thất bại, nhưng phong trào Cần Vương để lại nhiều bài học và ý nghĩa to lớn:

Thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí quật cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam trước kẻ thù xâm lược.
Làm chậm quá trình xâm lược, kìm hãm bước tiến của thực dân Pháp.
Thúc đẩy phong trào yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản phát triển.
Để lại nhiều kinh nghiệm quý báu về đường lối, phương pháp đấu tranh cho các thế hệ sau.

Phong trào Cần Vương mãi là tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là niềm tự hào của dân tộc trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc cuối thế kỷ XIX.

Kết luận

Phong trào Cần Vương bùng nổ vào ngày 13/7/1885 sau khi Tôn Thất Thuyết ra chiếu Cần Vương đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử đấu tranh chống Pháp của dân tộc ta cuối thế kỷ XIX. Với tinh thần “Phò vua, giúp nước”, hàng vạn nghĩa sĩ, nhân dân yêu nước đã không quản hy sinh, gian khổ, kiên cường chiến đấu suốt 12 năm trường.

Đọc thêm Khởi nghĩa Yên Bái nổ ra vào thời gian nào?

Dù cuối cùng phong trào thất bại, nhưng ý nghĩa và tinh thần của phong trào Cần Vương vẫn mãi trường tồn, trở thành nguồn cổ vũ to lớn cho các phong trào yêu nước sau này. Tìm hiểu về lịch sử phong trào Cần Vương, chúng ta càng thêm trân trọng và biết ơn công lao to lớn của các bậc tiền nhân đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Chia sẻ nội dung này: