Quang Trung đại phá quân Thanh vào năm nào? Chiến thắng lịch sử huy hoàng

quang trung dai pha quan thanh vao nam nao 2

Tổng quan về chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa

Quang Trung đại phá quân Thanh là tên gọi của chiến dịch quân sự do vua Quang Trung (Nguyễn Huệ) lãnh đạo, đánh bại quân Thanh xâm lược Đại Việt vào đầu năm Kỷ Dậu 1789. Chiến thắng này còn được biết đến với tên gọi chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa, đánh dấu thắng lợi vang dội của nghĩa quân Tây Sơn trước đội quân xâm lược hùng mạnh của nhà Thanh.

Điều đặc biệt của chiến dịch này là tốc độ thần kỳ mà quân đội của vua Quang Trung đã thực hiện. Chỉ trong vòng 5 ngày từ đêm 30 Tết đến mùng 5 Tết Kỷ Dậu, nghĩa quân Tây Sơn đã đánh bại hoàn toàn đội quân xâm lược 29 vạn người của nhà Thanh. Chiến thắng này không chỉ chứng minh tài năng quân sự xuất chúng của vua Quang Trung mà còn thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất của nhân dân Việt Nam.

Bối cảnh lịch sử và nhân vật chính

Điều kiện dẫn đến cuộc chiến

Bối cảnh chính trị và ảnh hưởng nước ngoài

Vào cuối thế kỷ 18, tình hình Đại Việt vô cùng phức tạp. Sau khi Nguyễn Huệ đánh bại được tập đoàn phong kiến họ Trịnh ở miền Bắc năm 1786, ông đã khôi phục lại nhà Hậu Lê với vua Lê Chiêu Thống và chấm dứt tình trạng phân chia Đàng Trong – Đàng Ngoài kéo dài suốt hơn 200 năm.

Tuy nhiên, vua Lê Chiêu Thống vì hèn kém và nhu nhược, đã “cõng rắn cắn gà nhà” cầu viện quân Thanh. Vua Càn Long nhà Thanh đã lợi dụng cơ hội này để xâm lược Đại Việt, cử Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn quân sang xâm chiếm nước ta vào cuối năm 1788.

Xem thêm: Chiến thắng Vạn Tường Quảng Ngãi vào ngày 18 tháng 8 năm 1965 chứng tỏ điều gì?

Những biến động dẫn đến sự kiện

Được tin quân Thanh sang xâm lược, ngày 25 tháng 11 năm Mậu Thân (22/12/1788), tại Phú Xuân (Huế), Nguyễn Huệ đã quyết định lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung. Đây là một quyết định sáng suốt và kịp thời, nhằm tạo cơ sở pháp lý và chính trị cho cuộc kháng chiến chống quân Thanh xâm lược.

Sau khi lên ngôi, vua Quang Trung lập tức huy động quân đội tiến ra Bắc. Trên đường hành quân, ông liên tục tuyển thêm quân và thực hiện kế hoạch tác chiến táo bạo.

Quang Trung – nhà chiến lược thiên tài

Tiểu sử và xuất thân

Nguyễn Huệ sinh năm 1753 tại Tây Sơn, Bình Định. Ông là người em trong ba anh em Tây Sơn tam kiệt (cùng với Nguyễn Nhạc và Nguyễn Lữ). Trước khi lên ngôi Hoàng đế, ông đã có nhiều chiến công hiển hách, đặc biệt là chiến thắng quân Xiêm ở Rạch Gầm – Xoài Mút (tháng 1/1785) và đánh bại tập đoàn phong kiến họ Trịnh năm 1786.

Theo đánh giá của sử gia Trần Trọng Kim, Nguyễn Huệ là “người giảo hoạt, đánh trận rất giỏi, người người đều sợ Huệ”. Ông có tài năng quân sự thiên bẩm, đặc biệt là khả năng hành quân thần tốc và tổ chức các đòn đánh bất ngờ.

Chiến lược chuẩn bị cho cuộc chiến

Khi chuẩn bị cho chiến dịch đại phá quân Thanh, vua Quang Trung đã thể hiện tài năng chiến lược xuất chúng. Ông quyết định chia quân làm 5 đạo để tiến công:

Đạo chủ lực do Quang Trung trực tiếp chỉ huy, tiến thẳng vào Thăng Long
Đạo thứ hai và thứ ba đánh vào Tây Nam Thăng Long và yểm hộ cho đạo chủ lực
Đạo thứ tư tiến ra phía Hải Dương
Đạo thứ năm tiến lên Lạng Giang (Bắc Giang), chặn đường rút lui của địch

Chiến lược này nhằm bao vây, chia cắt và chặn đường rút lui của giặc, tạo thế áp đảo trên toàn mặt trận.

Diễn biến cuộc chiến

Cuộc hành quân thần tốc và các trận đánh chính

Lịch trình, địa điểm và kết quả các trận đánh

Quang Trung đại phá quân Thanh diễn ra với tốc độ thần kỳ:

Đêm 30 Tết Kỷ Dậu (tức đêm giao thừa): Từ phòng tuyến Tam Điệp, đạo quân chủ lực do vua Quang Trung chỉ huy vượt sông Gián Khẩu (sông Đáy), tiêu diệt gọn quân địch ở đồn tiền tiêu. Quân Tây Sơn thừa thắng tiến lên, nhanh chóng tiêu diệt luôn các đồn địch ở bờ bắc sông Nguyệt Quyết và Nhật Tảo.
Đêm mùng 3 Tết Kỷ Dậu (28/01/1789): Quân Tây Sơn bí mật bao vây đồn Hà Hồi (Thường Tín, Hà Nội) – một đồn quan trọng cách Thăng Long khoảng 20km. Quân địch bị đánh bất ngờ, hoảng sợ, hạ vũ khí đầu hàng.
Sáng mùng 5 Tết Kỷ Dậu (30/01/1789): Quân Tây Sơn tấn công đồn Ngọc Hồi (Thanh Trì, Hà Nội). Cùng lúc đó, đạo quân của đô đốc Long tấn công đồn Đống Đa. Quân Thanh đại bại, tướng giặc Sầm Nghi Đống khiếp sợ, thắt cổ tự tử.
Trưa mùng 5 Tết Kỷ Dậu: Vua Quang Trung cùng đoàn quân chiến thắng tiến vào Thăng Long giữa tiếng hò reo của nhân dân.

Chiến thuật binh pháp và quyết sách quan trọng

Nghệ thuật quân sự của vua Quang Trung trong chiến dịch này được tóm tắt trong ba chữ: Thần tốc – Táo bạo – Bất ngờ. Ông đã áp dụng chiến thuật:

Bí mật, bất ngờ, bao vây tiến công địch từ nhiều hướng
Tập trung lực lượng trên hướng chủ yếu
Tạo thế áp đảo, tiến công mãnh liệt vào các mục tiêu then chốt

Yếu tố bất ngờ trong chiến thuật của Quang Trung luôn khiến quân Thanh lâm vào thế bị động. Bất ngờ chiến lược mà ông giành được là đánh địch ở không gian và thời gian do mình lựa chọn.

Kết quả và ý nghĩa chiến thắng

Thay đổi chính trị sau chiến thắng

Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa đã đập tan hoàn toàn cuộc xâm lược của 29 vạn quân Thanh, giải phóng hoàn toàn kinh thành Thăng Long, giữ vững nền độc lập dân tộc Việt Nam.

Xem thêm: Vì sao Nho Giáo sớm trở thành hệ tư tưởng chính thống của chế độ Phong Kiến ở Đại Việt?

Chiến thắng này còn đánh dấu việc nhà Tây Sơn chính thức thay nhà Lê trong việc cai quản đất Bắc Hà và trong quan hệ với nhà Thanh. Sau chiến thắng, vua Quang Trung đã tiến hành nhiều cải cách tiến bộ về chính trị, kinh tế, văn hóa, mở ra một kỷ nguyên mới cho lịch sử dân tộc.

Các văn kiện lịch sử ghi nhận sự kiện

Chiến thắng của vua Quang Trung được ghi nhận trong nhiều tài liệu lịch sử quan trọng. Theo Đại Nam chính biên liệt truyện, quân Quang Trung thần tốc tiến lên bắt gọn đám quân Thanh do thám và tiêu diệt các đồn bắc sông Nguyệt Quyết và đồn Nhật Tảo.

Sử quan nhà Nguyễn là Trần Trọng Kim dù không có thiện cảm với nhà Tây Sơn nhưng cũng phải ngợi khen: “ông Nguyễn Huệ mới lên ngôi Hoàng Đế, truyền hịch đi các nơi, đường đường chính chính, đem quân ra đánh một trận phá 20 vạn quân Tàu, tướng nhà Thanh là Tôn Sĩ Nghị phải bỏ cả ấn tín mà chạy, làm cho vua tôi nước Tàu khiếp sợ, tướng sĩ nhà Thanh thất đảm. Tưởng từ xưa đến nay nước ta chưa có võ công nào lẫm liệt như vậy.“

Ý nghĩa lịch sử và di sản

Tác động chính trị và văn hóa

Bài học từ chiến thắng

Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa để lại nhiều bài học quý giá cho các thế hệ sau:

Bài học về tinh thần yêu nước và đoàn kết dân tộc
Bài học về tài năng và sự sáng tạo trong nghệ thuật quân sự
Bài học về tầm nhìn chiến lược và quyết đoán trong lãnh đạo

Thắng lợi này minh chứng rằng dù đối mặt với kẻ thù mạnh gấp nhiều lần, một dân tộc đoàn kết với ý chí độc lập và có chiến lược sáng suốt vẫn có thể giành chiến thắng vẻ vang.

Ảnh hưởng đến bản sắc dân tộc

Quang Trung đại phá quân Thanh đã trở thành biểu tượng của tinh thần độc lập, tự chủ và bản lĩnh Việt Nam. Chiến thắng này đã góp phần định hình ý thức về một dân tộc anh hùng, bất khuất trước mọi kẻ thù xâm lược.

Hình ảnh vị vua anh hùng Quang Trung ngày nay vẫn được tôn vinh trong tâm thức người Việt và trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho tinh thần yêu nước của các thế hệ sau.

Di tích và lễ hội kỷ niệm

Các di tích lịch sử liên quan

Gò Đống Đa và các địa điểm lịch sử

Gò Đống Đa (Hà Nội) là di tích lịch sử gắn liền với chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa. Đây là nơi quân Tây Sơn đã đánh bại quân Thanh và cũng là nơi tướng giặc Sầm Nghi Đống treo cổ tự tử. Ngày nay, khu di tích Đống Đa đã trở thành một trong những di tích lịch sử quan trọng, thu hút nhiều du khách đến tham quan và tìm hiểu về chiến công hiển hách của vua Quang Trung.

Ngoài ra, các di tích khác liên quan đến chiến thắng này còn có đồn Hà Hồi (Thường Tín), đồn Ngọc Hồi (Thanh Trì) và nhiều địa điểm khác trên đường tiến quân của vua Quang Trung.

Lễ hội và các hoạt động tưởng niệm

Hàng năm, vào ngày mùng 5 tháng Giêng âm lịch, Lễ hội Đống Đa được tổ chức tại Hà Nội để kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa. Đây là dịp để người dân tưởng nhớ và tri ân công lao to lớn của vua Quang Trung và nghĩa quân Tây Sơn trong việc đánh đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập dân tộc.

Lễ hội bao gồm nhiều hoạt động như dâng hương tưởng niệm, diễu hành, biểu diễn văn nghệ, tái hiện các trận đánh… thu hút đông đảo người dân tham gia.

Kết luận

Quang Trung đại phá quân Thanh vào năm 1789, cụ thể là trong dịp Tết Kỷ Dậu. Đây là một chiến thắng vang dội, khẳng định tài năng quân sự xuất chúng của vua Quang Trung cũng như tinh thần yêu nước, ý chí độc lập của dân tộc Việt Nam.

Chỉ trong vòng 5 ngày từ đêm 30 Tết đến mùng 5 Tết Kỷ Dậu, vua Quang Trung đã lãnh đạo quân đội Đại Việt đánh bại hoàn toàn 29 vạn quân Thanh xâm lược, giải phóng kinh thành Thăng Long và bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc.

Xem thêm: Vua Quang Trung họ gì? Sự thật bất ngờ về dòng họ của vị anh hùng dân tộc

Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa không chỉ là một sự kiện lịch sử vẻ vang mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho tinh thần yêu nước và niềm tự hào dân tộc của người Việt Nam qua các thế hệ. Như website lichsuvanhoa.com đã từng nhận định, đây là một trong những chiến thắng vĩ đại nhất trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, xứng đáng được ghi nhớ và tôn vinh mãi mãi.

Câu hỏi thường gặp

Vì sao chiến thắng của Quang Trung trước quân Thanh được đánh giá cao?

Chiến thắng của Quang Trung trước quân Thanh được đánh giá cao vì nhiều lý do. Thứ nhất, đây là chiến thắng trước một đội quân xâm lược hùng mạnh với quân số đông gấp nhiều lần (29 vạn quân Thanh so với khoảng 5 vạn quân Tây Sơn). Thứ hai, chiến thắng này diễn ra trong thời gian cực kỳ ngắn – chỉ 5 ngày từ đêm 30 Tết đến mùng 5 Tết Kỷ Dậu, thể hiện tài năng quân sự xuất chúng của vua Quang Trung. Thứ ba, chiến thắng này không chỉ giải phóng kinh thành Thăng Long mà còn bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc, đồng thời đánh dấu việc nhà Tây Sơn chính thức thay nhà Lê trong việc cai quản đất Bắc Hà. Ngay cả sử quan nhà Nguyễn là Trần Trọng Kim cũng phải thừa nhận: “Tưởng từ xưa đến nay nước ta chưa có võ công nào lẫm liệt như vậy.”

Vai trò của vua Quang Trung trong chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa là gì?

Vua Quang Trung đóng vai trò quyết định trong chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa. Ông là người trực tiếp lên kế hoạch chiến dịch, chia quân làm 5 đạo tiến công từ nhiều hướng khác nhau, và đích thân chỉ huy đạo quân chủ lực tiến thẳng vào Thăng Long. Chiến lược “Thần tốc – Táo bạo – Bất ngờ” do ông đề ra đã khiến quân Thanh liên tục bị động và thất bại. Vua Quang Trung còn là người tạo động lực mạnh mẽ cho quân đội với tuyên bố nổi tiếng: “Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ” (Đánh cho lịch sử muôn đời biết nước Nam anh hùng là có chủ). Không chỉ là nhà quân sự tài ba, ông còn là nhà chính trị sáng suốt khi quyết định lên ngôi hoàng đế trước khi ra Bắc để có đủ tư cách đối đầu với quân Thanh và dễ dàng huy động sự ủng hộ của nhân dân.

Tôi có thể tham quan những di tích nào liên quan đến chiến thắng này?

Hiện nay, bạn có thể tham quan nhiều di tích liên quan đến chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa:

Khu di tích Đống Đa (Hà Nội): Đây là nơi diễn ra trận đánh quan trọng và cũng là nơi tướng giặc Sầm Nghi Đống treo cổ tự tử. Khu di tích bao gồm đền thờ vua Quang Trung và gò Đống Đa.
Đồn Hà Hồi (Thường Tín): Nơi quân Tây Sơn giành chiến thắng vào đêm mùng 3 Tết Kỷ Dậu.
Đồn Ngọc Hồi (Thanh Trì): Địa điểm diễn ra trận đánh quan trọng vào sáng mùng 5 Tết Kỷ Dậu.
Bảo tàng Quang Trung (Bình Định): Tuy không phải là nơi diễn ra chiến đấu, nhưng đây là nơi lưu giữ nhiều hiện vật, tài liệu quý giá về vua Quang Trung và chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa.
Núi Bân (Huế): Nơi Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu Quang Trung trước khi ra Bắc đánh quân Thanh.

Có những tài liệu lịch sử nào ghi chép về chiến thắng này?

Có nhiều tài liệu lịch sử ghi chép về chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa:

Đại Nam chính biên liệt truyện: Bộ sử của nhà Nguyễn có ghi chép chi tiết về chiến dịch quân sự của vua Quang Trung.
Hoàng Lê nhất thống chí: Tác phẩm văn học lịch sử mô tả chi tiết về cuộc chiến giữa quân Tây Sơn và quân Thanh.
Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim: Có đoạn ngợi khen chiến công của vua Quang Trung dù tác giả là sử quan nhà Nguyễn.
Các công trình nghiên cứu hiện đại của các nhà sử học như Nguyễn Lương Bích và Phạm Ngọc Phụng đánh giá đây là “chiến công oanh liệt nhất của hoàng đế bách chiến bách thắng Nguyễn Huệ”.
Các văn thư ngoại giao giữa triều đình nhà Thanh và vua Quang Trung sau chiến thắng cũng là nguồn tài liệu quý giá.

Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa đã định hình Việt Nam như thế nào?

Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa đã định hình Việt Nam trên nhiều phương diện:

Về chính trị: Chiến thắng đã khẳng định độc lập, chủ quyền của Đại Việt trước Trung Hoa, củng cố vị thế của nhà Tây Sơn, và chấm dứt sự lệ thuộc của vua Lê vào nhà Thanh.
Về tinh thần dân tộc: Chiến thắng đã trở thành biểu tượng của ý chí độc lập, tự chủ và khả năng chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, nuôi dưỡng tinh thần yêu nước qua nhiều thế hệ.
Về quân sự: Nghệ thuật quân sự của vua Quang Trung – đặc biệt là chiến thuật “Thần tốc – Táo bạo – Bất ngờ” – đã trở thành bài học quý giá cho các cuộc kháng chiến của Việt Nam về sau.
Về văn hóa: Chiến thắng đã thúc đẩy việc phát triển bản sắc văn hóa dân tộc thông qua các cải cách của vua Quang Trung, như việc dùng chữ Nôm làm văn tự chính thức.
Về di sản lịch sử: Những di tích, lễ hội liên quan đến chiến thắng đã trở thành một phần quan trọng trong di sản văn hóa lịch sử Việt Nam, góp phần giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước.

Nhấn ESC để đóng