Giai đoạn 1919-1930 là một thời kỳ đầy biến động và chuyển mình của cách mạng Việt Nam. Đây là giai đoạn mà những sự kiện lịch sử thế giới đã tác động mạnh mẽ và làm thay đổi hoàn toàn tiến trình phong trào cách mạng Việt Nam. Trong đó, sự kiện nổi bật nhất chính là Cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại năm 1917.

Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đã mở ra một thời đại mới – thời đại cách mạng vô sản, thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Nó đã chỉ ra con đường giải phóng đúng đắn cho giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.

Bên cạnh đó, hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất, sự phát triển mạnh mẽ của phong trào công nhân quốc tế cũng như tình hình khủng hoảng ở các nước tư bản và thuộc địa cũng đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự chuyển biến của cách mạng Việt Nam theo xu hướng cách mạng vô sản.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những bí mật đằng sau các sự kiện lịch sử thế giới đã góp phần làm thay đổi hoàn toàn tiến trình cách mạng Việt Nam giai đoạn 1919-1930, mở ra một trang sử mới trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân ta.

Bối cảnh lịch sử thế giới giai đoạn 1919-1930

Hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất

Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918) là một cuộc chiến tranh đế quốc, phản động nhằm giành giật thuộc địa và phân chia lại thị trường thế giới. Cuộc chiến này đã gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng:

• Về người: 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương, hàng triệu người tàn tật, mồ côi.
• Về của: Nhiều thành phố, làng mạc, nhà máy, đường sá bị tàn phá. Tổng thiệt hại lên tới 85 tỉ USD.
• Về chính trị – xã hội: Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc thắng trận và bại trận gay gắt. Phong trào đấu tranh của nhân dân các nước bùng nổ mạnh mẽ.

Hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất đã làm trầm trọng thêm sự khủng hoảng của chủ nghĩa tư bản, tạo điều kiện cho các phong trào cách mạng phát triển. Đặc biệt, nó đã góp phần tạo nên thời cơ cho sự bùng nổ của Cách mạng tháng Mười Nga.

Sự phát triển của phong trào công nhân và cách mạng vô sản

Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào công nhân phát triển mạnh mẽ ở nhiều nước trên thế giới. Giai cấp công nhân đã vùng lên đấu tranh quyết liệt chống áp bức bóc lột, đòi quyền lợi, đòi hòa bình, dân chủ.

Đặc biệt, thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào công nhân và cách mạng vô sản trên toàn thế giới. Nhiều đảng cộng sản ra đời, quốc tế cộng sản được thành lập, đưa phong trào công nhân phát triển lên một tầm cao mới.

Sự phát triển của phong trào công nhân quốc tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền bá và phát triển của chủ nghĩa Mác-Lênin, thúc đẩy phong trào cách mạng Việt Nam chuyển biến theo xu hướng cách mạng vô sản.

Tình hình các nước tư bản và thuộc địa

Sau chiến tranh, các nước tư bản thắng trận như Anh, Pháp, Mỹ tuy giành được nhiều thuộc địa nhưng cũng bị thiệt hại nặng nề. Khủng hoảng kinh tế xảy ra ở nhiều nước tư bản.

Ở các nước thuộc địa, mâu thuẫn giữa nhân dân với thực dân đế quốc ngày càng gay gắt. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra sôi nổi ở nhiều nơi như Trung Quốc, Ấn Độ, Inđônêxia, Việt Nam…

Tình hình các nước tư bản và thuộc địa càng thêm khủng hoảng, tạo cơ hội cho các phong trào cách mạng nổ ra và phát triển.

Cách mạng tháng Mười Nga (1917) và ảnh hưởng đến Việt Nam

Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga

Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 do Đảng Bônsêvích lãnh đạo đã giành thắng lợi vĩ đại. Nhà nước Xô viết – nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới ra đời. Nước Nga từ một nước tư bản lạc hậu đã trở thành một nước xã hội chủ nghĩa hùng mạnh.

Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đã chứng minh sức mạnh và tính ưu việt của chủ nghĩa Mác-Lênin, của con đường cách mạng vô sản. Nó mở ra một thời đại mới – thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới.

Ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười đến phong trào cách mạng thế giới

Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga có ý nghĩa như một “mặt trời soi đường” cho phong trào cách mạng thế giới. Nó đã:

• Đập tan những luận điệu xuyên tạc của giai cấp tư sản cho rằng “cách mạng vô sản không thể thắng lợi và tồn tại được”.
• Cổ vũ mạnh mẽ phong trào công nhân và phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới đứng lên đấu tranh.
• Thúc đẩy sự ra đời của nhiều đảng cộng sản và tổ chức cộng sản quốc tế, đưa phong trào cách mạng thế giới phát triển mạnh mẽ.

Có thể nói, Cách mạng tháng Mười Nga đã nâng phong trào cách mạng thế giới lên một tầm cao mới, mở ra triển vọng tươi sáng cho cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới.

Tác động của Cách mạng tháng Mười đến cách mạng Việt Nam

Cách mạng tháng Mười Nga đã tác động mạnh mẽ và sâu sắc đến cách mạng Việt Nam, thể hiện trên các mặt:

Chỉ ra con đường cách mạng đúng đắn

Cách mạng tháng Mười Nga đã chỉ ra rằng, con đường cách mạng vô sản là con đường duy nhất đúng đắn để các dân tộc bị áp bức giành độc lập, tự do và tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Dưới ánh sáng của Cách mạng tháng Mười, Nguyễn Ái Quốc đã tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam. Người khẳng định: muốn cách mạng thành công phải đi theo con đường cách mạng vô sản.

Truyền cảm hứng và tinh thần đấu tranh

Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đã cổ vũ và thôi thúc mạnh mẽ phong trào cách mạng Việt Nam. Nó truyền cho nhân dân ta niềm tin và ý chí quyết tâm đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc, tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Dưới tác động của Cách mạng tháng Mười, phong trào yêu nước của nhân dân ta đã dần chuyển từ khuynh hướng dân tộc sang khuynh hướng cách mạng vô sản. Các tổ chức và đảng phái cách mạng theo xu hướng vô sản ra đời ngày càng nhiều.

Ảnh hưởng tư tưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin

Cách mạng tháng Mười Nga đã mở đường cho chủ nghĩa Mác-Lênin được truyền bá rộng rãi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tư tưởng Mác-Lênin đã thâm nhập và dần trở thành hệ tư tưởng chủ đạo của phong trào cách mạng Việt Nam.

Đặc biệt, Nguyễn Ái Quốc đã sớm tiếp thu và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam. Người đã truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào trong phong trào công nhân và phong trào yêu nước, chuẩn bị về tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam sau này.

Phong trào công nhân và tác động đến cách mạng Việt Nam

Sự phát triển của phong trào công nhân trên thế giới

Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào công nhân phát triển mạnh mẽ ở các nước tư bản. Công nhân ở nhiều nước như Đức, Anh, Pháp, Mỹ liên tiếp đấu tranh, bãi công với quy mô lớn đòi tăng lương, giảm giờ làm, cải thiện điều kiện lao động…

Đặc biệt, thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào công nhân trên toàn thế giới. Quốc tế Cộng sản ra đời (1919) đã đoàn kết và lãnh đạo phong trào công nhân quốc tế đấu tranh cho lợi ích của giai cấp vô sản, cho hòa bình, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

Phong trào công nhân ở Việt Nam

Dưới tác động của phong trào công nhân quốc tế và Cách mạng tháng Mười Nga, phong trào công nhân Việt Nam cũng phát triển mạnh mẽ trong những năm 1920.

Trước hết, về số lượng, giai cấp công nhân Việt Nam không ngừng tăng lên. Nếu như trước Chiến tranh thế giới thứ nhất, cả nước chỉ có khoảng 10 vạn công nhân thì đến năm 1929 đã lên tới hơn 22 vạn người.

Bên cạnh đó, phong trào đấu tranh của công nhân Việt Nam cũng diễn ra sôi nổi với quy mô ngày càng lớn. Các cuộc bãi công của công nhân Sài Gòn, Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định… liên tiếp nổ ra đòi tăng lương, giảm giờ làm, chống áp bức bóc lột. Tiêu biểu như cuộc bãi công của 4000 công nhân Ba Son (Sài Gòn) năm 1925, cuộc bãi công của hơn 1000 công nhân đồn điền Phú Riềng (Sài Gòn) năm 1927…

Phong trào công nhân Việt Nam đã trở thành một bộ phận quan trọng của phong trào cách mạng Việt Nam, có quan hệ mật thiết với phong trào yêu nước và cách mạng.

Ảnh hưởng của phong trào công nhân đến cách mạng Việt Nam

Phong trào công nhân đã có tác động tích cực đến sự phát triển của cách mạng Việt Nam giai đoạn 1919-1930:

• Nó đã góp phần quan trọng làm cho phong trào yêu nước chuyển dần từ khuynh hướng dân chủ tư sản sang khuynh hướng vô sản. Giai cấp công nhân dần giác ngộ về lợi ích giai cấp và ý thức được sứ mệnh lịch sử của mình trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
• Phong trào công nhân là cơ sở xã hội quan trọng, tạo điều kiện cho chủ nghĩa Mác-Lênin được truyền bá vào Việt Nam. Nhiều công nhân tiên tiến đã sớm tiếp thu tư tưởng cách mạng, trở thành lực lượng nòng cốt trong các tổ chức cách mạng.
• Phong trào công nhân góp phần tích cực vào quá trình chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nhiều công nhân ưu tú đã được kết nạp vào Đảng, trở thành những đảng viên cộng sản đầu tiên.

Có thể nói, chính phong trào công nhân đã tạo tiền đề và động lực quan trọng thúc đẩy phong trào cách mạng Việt Nam phát triển theo xu hướng cách mạng vô sản, chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam và thắng lợi sau này của cách mạng.

Chính sách thống trị của thực dân Pháp ở Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất

Tăng cường bóc lột và áp bức

Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, thực dân Pháp tăng cường chính sách thống trị, bóc lột và áp bức nhân dân Việt Nam nhằm vơ vét sức người, sức của để bù đắp thiệt hại trong chiến tranh.

• Về kinh tế: Pháp đẩy mạnh công cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai. Chúng tăng thuế, cho vay nặng lãi, chiếm đoạt ruộng đất, bóc lột tài nguyên, siết chặt độc quyền ngoại thương… Đời sống của các tầng lớp nhân dân Việt Nam vô cùng cực khổ.
• Về chính trị: Thực dân Pháp thẳng tay đàn áp phong trào yêu nước của nhân dân ta. Chúng ban hành nhiều luật lệ hà khắc, khủng bố, bỏ tù, giết hại những người yêu nước.
• Về văn hóa, giáo dục: Thực dân Pháp mở rộng hệ thống trường học nhằm đào tạo tay sai phục vụ cho bộ máy cai trị. Chúng dùng văn hóa nô dịch để đầu độc, mê hoặc nhân dân ta.

Chính sách thống trị tàn bạo của thực dân Pháp đã vấp phải sự phản kháng quyết liệt của các tầng lớp nhân dân Việt Nam, làm bùng nổ nhiều phong trào đấu tranh trong cả nước.

Khủng hoảng kinh tế – xã hội

Chính sách bóc lột và áp bức hà khắc của thực dân Pháp đã dẫn đến tình trạng khủng hoảng kinh tế – xã hội trầm trọng ở Việt Nam.

• Nông dân bị bần cùng hóa, mất ruộng đất. Năm 1930, có tới 90% nông dân không có ruộng hoặc thiếu ruộng.
• Công nhân bị bóc lột nặng nề, đời sống vô cùng khổ cực. Lương công nhân chỉ đủ để duy trì sự sống trong 10-15 ngày.
• Tầng lớp tiểu tư sản, trí thức, học sinh, sinh viên cũng chịu nhiều thiệt thòi về quyền lợi, bị thất nghiệp, thất học.

Tình trạng khủng hoảng kinh tế – xã hội đã đẩy mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp lên đến tột độ. Nó tạo điều kiện cho các phong trào đấu tranh cách mạng bùng nổ mạnh mẽ.

Phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam

Trước chính sách thống trị tàn bạo của thực dân Pháp, các tầng lớp nhân dân Việt Nam đã liên tiếp đứng lên đấu tranh với khí thế mạnh mẽ.

• Phong trào công nhân: Hàng loạt cuộc bãi công lớn đã nổ ra như bãi công Ba Son (1925), bãi công đồn điền Phú Riềng (1927)… với số lượng hàng nghìn công nhân tham gia.
• Phong trào nông dân: Nông dân đấu tranh chống thuế, chống bắt lính, chống sưu cao thuế nặng. Tiêu biểu như phong trào Trung Kỳ (1908), phong trào Thái Nguyên (1917)…
• Phong trào học sinh, sinh viên: Học sinh, sinh viên tích cực tham gia các hoạt động yêu nước như phong trào chống Pháp ở Trường Đại học Đông Dương (1926), vụ ám sát tên đốc lý Bazin ở Hà Nội (1929)…
• Phong trào đấu tranh vũ trang: Các cuộc khởi nghĩa nổ ra ở Thái Nguyên (1917), Yên Bái (1930)… tuy thất bại nhưng đã thể hiện ý chí quật cường và tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

Phong trào đấu tranh rộng lớn của các tầng lớp nhân dân đã tạo nên một cao trào cách mạng, làm lung lay chính sách thống trị của thực dân Pháp. Nó chứng tỏ rằng chỉ có con đường cách mạng bạo lực mới có thể đánh đổ ách thống trị của đế quốc, giành độc lập cho dân tộc.

Sự chuyển biến của cách mạng Việt Nam giai đoạn 1919-1930

Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc và sự truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt Nam

Nguyễn Ái Quốc là người đầu tiên tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam theo lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin. Người đã có công lớn trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt Nam, chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Từ năm 1920, Nguyễn Ái Quốc bắt đầu hoạt động tích cực nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam:

• Năm 1920, Người tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp và hoạt động trong Quốc tế Cộng sản.
• Năm 1921, Người thành lập Hội Liên hiệp thuộc địa ở Pháp, tập hợp những người Việt yêu nước hoạt động cách mạng.
• Năm 1923-1924, Người viết bài đăng trên báo Nhân đạo, báo Đời sống công nhân để tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin.
• Năm 1925, Người thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, đào tạo cán bộ cộng sản để chuẩn bị cho việc thành lập Đảng sau này.

Nhờ hoạt động không mệt mỏi của Nguyễn Ái Quốc, tư tưởng chủ nghĩa Mác-Lênin đã thâm nhập sâu rộng vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam. Nó đã dần trở thành hệ tư tưởng chủ đạo, định hướng cho quá trình vận động, phát triển của cách mạng Việt Nam.

Sự ra đời của các tổ chức cách mạng

Dưới tác động của Cách mạng tháng Mười Nga và chủ nghĩa Mác-Lênin, nhiều tổ chức cách mạng theo khuynh hướng vô sản đã ra đời ở Việt Nam trong những năm 1920 như:

• Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (1925)
• Tân Việt Cách mạng Đảng (1928)
• Đông Dương Cộng sản Đảng (1929)
• An Nam Cộng sản Đảng (1929)
• Đông Dương Cộng sản Liên đoàn (1929)

Sự ra đời của các tổ chức cách mạng đã đánh dấu bước phát triển mới của phong trào yêu nước Việt Nam, chuyển dần từ tự phát sang tự giác, từ khuynh hướng dân tộc sang khuynh hướng vô sản. Nó tạo tiền đề quan trọng cho sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam vào đầu năm 1930.

Phong trào dân tộc dân chủ phát triển

Bên cạnh các tổ chức cách mạng theo khuynh hướng vô sản, phong trào dân tộc dân chủ cũng có bước phát triển mới trong những năm 1920.

Nhiều đảng phái, tổ chức yêu nước ra đời như Việt Nam Quốc dân Đảng (1927), Hưng Nam Hội, Tâm Tâm Xã… Các tổ chức này vẫn còn mang tính chất tự phát, manh mún và thiếu đường lối đúng đắn. Tuy nhiên, chúng đã góp phần thức tỉnh và cổ vũ tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh giành độc lập dân tộc trong nhân dân.

Phong trào dân tộc dân chủ tuy có phát triển nhưng không thể đáp ứng được yêu cầu của cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ. Chỉ có phong trào cách mạng theo khuynh hướng vô sản mới đủ sức lãnh đạo nhân dân đấu tranh lật đổ ách thống trị của thực dân, đế quốc, giành độc lập cho dân tộc.

Kết luận

Giai đoạn 1919-1930 là thời kỳ có nhiều chuyển biến sâu sắc của cách mạng Việt Nam. Dưới tác động của chiến tranh thế giới thứ nhất, Cách mạng tháng Mười Nga và phong trào công nhân quốc tế, phong trào cách mạng Việt Nam đã có sự chuyển biến mạnh mẽ cả về chất và lượng.

Đặc biệt, thắng lợi vĩ đại của Cách mạng tháng Mười Nga đã mở ra con đường giải phóng đúng đắn cho các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Nó chỉ ra rằng, chỉ có đi theo con đường cách mạng vô sản, dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân và đảng tiên phong của nó thì cách mạng mới có thể giành thắng lợi trọn vẹn.

Tư tưởng chủ nghĩa Mác-Lênin được Nguyễn Ái Quốc truyền bá vào Việt Nam đã trở thành ngọn cờ tư tưởng, kim chỉ nam cho phong trào cách mạng nước ta. Sự ra đời của các tổ chức cách mạng tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử, đưa cách mạng Việt Nam chuyển từ thế giới quan duy tâm sang thế giới quan duy vật biện chứng, từ phong trào yêu nước tự phát sang phong trào cách mạng tự giác.

Có thể nói, chính những chuyển biến sâu sắc về chất trong giai đoạn 1919-1930 đã chuẩn bị mọi mặt cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam vào đầu năm 1930. Sự kiện trọng đại này đã đáp ứng đòi hỏi khách quan của lịch sử, của thời đại, mở ra thời kỳ mới cho cách mạng Việt Nam – thời kỳ đấu tranh giành chính quyền về tay nhân dân.

Ngày nay, khi đất nước đã hoàn toàn độc lập, đang trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, chúng ta càng thấy rõ hơn tầm vóc và ý nghĩa to lớn của những chuyển biến cách mạng giai đoạn 1919-1930. Nó như một dấu mốc son chói lọi, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử cách mạng nước nhà.

Đảng ta và Bác Hồ kính yêu đã kế thừa truyền thống quý báu đó, lãnh đạo nhân dân ta tiến hành cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài, gian khổ, vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách để bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, việc nghiên cứu, khám phá những bí mật về sự kiện lịch sử làm thay đổi hoàn toàn cách mạng Việt Nam giai đoạn 1919-1930 không chỉ có ý nghĩa về mặt nhận thức mà còn mang giá trị to lớn trong việc giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Nó sẽ giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về lịch sử vẻ vang của dân tộc, về công lao to lớn của các bậc tiền bối, từ đó thêm tri ân, tự hào và ra sức phấn đấu để xây dựng một nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Lịch Sử - Văn Hóa

Kho tàng Lịch sử và Văn hóa: Khám phá di sản văn hóa và sự phát triển lịch sử.